Triệu chứng: Họng đỏ, đau, khô rát, phát sốt đau đầu

Pháp trị: Sơ phong, thanh nhiệt, hoá đàm

Châm cửu: Thiên đột, Hợp cốc, Phế du, Khúc trì, Liệt khuyết

Triệu chứng: Họng khô khó chịu, niêm mạc họng có những điểm xung huyết màu đỏ đậm, hoặc có những hạt lâm ba giáp rác

Pháp: Dưỡng âm thanh nhiệt, hoá đàm

Châm cửu: Thiên đột, Xổch trạch, Thái uyên, Túc tam lí, Tam âm giao

Triệu chứng: Hay bị hắt hơi sở mũi viêm họng, hay chảy nước mũi và khắc đốm, khi ho toát mồ hôi đầu, hay sợ gió sợ lạnh, hay ra mồ hôi đầu

Lý do: Do khí hư hỏa bốc gây viêm họng

Triệu chứng: Viêm họng, chân lạnh, ho đốm nhiều, họng đau, ngứa rát, hay bị đau bụng đi ngoài, mạch đội huyền, lưỡi đỏ tươi, họng có hạt

Lý do: Do dương hư, hư hỏa bốc lên gây viêm họng

Triệu chứng: Bệnh dài ngày chưa không khỏi, lưỡi tía tối, họng vương căng trương, họng khô, ngủ không ngon

Lý do: Âm hư huyết ứ

Pháp: Bổ âm hoạt huyết hóa đàm

Phương: Hệ khí thang

Phép trị: Ích khí thăng dương lợi họng

Phương trị: Tứ quân tử thang

Sắc uống: Mỗi lần 150ml, ngày 1 lần

Kết quả: 46 ca - 10 ca trị khỏi, 14 ca hiệu quả rõ, 16 ca có hiệu quả, 6 ca không có hiệu quả. Tổng hiệu suất đạt 87%

Phép trị: Dưỡng âm thanh phế, sinh tân nhuận táo

Phương trị: Tư âm lợi yết điều huyết thang

Kết quả: 39 ca - 5 ca trị khỏi, 13 ca hiệu quả rõ, 14 ca có hiệu quả, 7 ca không có hiệu quả. Tổng hiệu suất đạt 82%

Phép trị: Lý khí giải uất, hoạt huyết hóa ứ

Pháp trị: Huyết phủ trục ứ thang

Sắc uống: Mỗi lần 150ml, ngày 1 lần

Kết quả: 65 ca - 12 ca trị khỏi, 22 ca hiệu quả rõ, 23 ca có hiệu quả, 8 ca không có hiệu quả. Tổng hiệu suất đạt 87.7%

Viêm họng là loại bệnh khá phổ biến, có thể xuất hiện riêng biệt nhưng thường gặp với các bệnh viêm V.A, viêm amiđan, bệnh phát ban, cúm, sởi, bạch hầu, ho gà, vincent, tinh hồng nhiệt hoặc các bệnh máu.

Viêm họng cấp tính: Viêm cấp tính niêm mạc họng (niêm mạc họng có lớp liên bào, tuyến nhầy và nang lympho).

Viêm họng mạn tính: Viêm lan tỏa ở họng, rất hay gặp và thường phối hợp với viêm mũi, viêm xoang mạn tính hay đôi khi với viêm thanh, khí phế quản mạn tính.

Theo phân loại của Escat, viêm họng cấp tính chia làm 3 nhóm:

1. Viêm họng không đặc hiệu: Có thể khu trú hoặc tỏa lan như viêm họng đỏ, viêm họng trắng, viêm tấy xung quanh amiđan.

2. Viêm họng đặc hiệu: Như viêm họng do bạch hầu, viêm họng vincent.

3. Viêm họng trong các bệnh máu

Viêm họng mạn tính: Thể hiện dưới 3 hình thức - xuất tiết, quá phát và teo. Các bệnh tích có thể tỏa lan hoặc khu trú.

Khái niệm: Là viêm họng cấp tính ở họng hoặc ở amiđan, hay gặp vào mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi. Viêm toàn bộ niêm mạc họng có màu sắc đỏ.

Nguyên nhân:

• • Virút: Virút cúm, sởi
• • Vi khuẩn: Phế cầu, liên cầu hoặc các vi khuẩn khác sẵn có ở họng

Triệu chứng (do virút):

Toàn thân: Bắt đầu đột ngột, ớn lạnh, sốt cao 39-40°C, đau mình, kém ăn và kém ngủ

Cơ năng:

• - Lúc đầu có cảm giác khô nóng trong họng, dần dần thành đau rát tăng lên khi nuốt, ho, nói
• - Ngạt tắc mũi và chảy nước mũi nhầy
• - Tiếng khàn nhẹ và ho khan

Tại chỗ:

• - Toàn bộ niêm mạc họng đỏ rực, màn hầu, trụ trước, trụ sau phù nề
• - Hai amiđan viêm to, bề mặt có chất nhầy trong hoặc bựa trắng
• - Hạch cổ, hạch dưới hàm sưng, đau

Điều trị:

• • Nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể
• • Hạ sốt: Aspirin, A.P.C, Analgin, Paracetamol
• • Súc họng bằng nước muối, dung dịch clorat kali 1%
• • Bôi họng bằng glyxerin bôrat 5% (trẻ em)
• • Dùng kháng sinh khi có biến chứng

Biến chứng:

• • Viêm tai, viêm mũi, phế quản
• • Viêm thận, viêm khớp, thấp tim
• • Nhiễm trùng huyết

Khái niệm: Là viêm họng nặng, thường có biến chứng thấp tim, viêm khớp, viêm thận. Viêm toàn bộ niêm mạc họng có giả mạc trắng.

Nguyên nhân:

Do vi khuẩn liên cầu khuẩn tan huyết B nhóm A, lây truyền bằng đường nước bọt.

Triệu chứng:

Toàn thân: Sốt cao 38-39°C có rét run, thể trạng mệt mỏi, nhức đầu nhiều

Cơ năng: Đau họng, đau khi nuốt, đau nhói lên tai

Thực thể: Amiđan to đỏ thẫm, bựa trắng bao phủ khe amiđan, hạch sưng đau

Xét nghiệm:

• • Quyệt họng tìm liên cầu khuẩn tan huyết B nhóm A
• • Bạch cầu tăng 10.000-12.000
• • Tốc độ máu lắng tăng cao

Điều trị:

• • Kháng sinh hiệu quả: Cephalothin, Amikacin, Gentamicin
• • Giảm đau, hạ sốt
• • Khí dung, bôi họng tại chỗ
• • Cắt amiđan nếu viêm tấy nhiều lần

Biến chứng:

• • Viêm thận, bệnh Osler, thấp tim (tuần 2-3)
• • Viêm tấy xung quanh amiđan, viêm tai, viêm xoang
• • Viêm thanh quản, viêm phế quản
• • Nhiễm trùng huyết, viêm hạch mủ

Nguyên nhân:

• • Ngạt tắc mũi, thở bằng miệng kéo dài, dị hình vách ngăn, pôlíp mũi
• • Kích thích như khói thuốc, rượu, bụi, sợi bông, hoá chất
• • Yếu tố cơ địa: dị ứng, suy gan, đái đường

Triệu chứng:

Chức năng:

• - Cảm giác khô họng, nóng, rát hoặc ngứa họng, vướng họng
• - Phải cố khạc đờm, đằng hắng, đờm dẻo và đặc
• - Ho thường xuyên, nhất là ban đêm, khi lạnh
• - Nuốt hơi nghẹn, tiếng nói khàn trong giây lát

Thực thể: Tùy theo tổn thương:

• ◦ Xuất tiết: Niêm mạc họng đỏ, ướt, xuất tiết nhầy
• ◦ Quá phát: Niêm mạc dày, đỏ, nang lympho phát triển, eo họng hẹp
• ◦ Teo: Niêm mạc mỏng, trắng bệch, vảy dính vào niêm mạc

Điều trị:

• • Điều trị nguyên nhân: Giải quyết ổ viêm ở mũi, xoang, amiđan
• • Loại bỏ kích thích: Bụi, hoá chất, thuốc lá, rượu
• • Súc miệng bằng dung dịch kiềm (BBM)
• • Bôi và chấm họng bằng glycerin borát 3%
• • Khí dung họng với hydrocortiôn + kháng sinh
• • Đốt nóng hoặc lase cho giai đoạn quá phát
• • Bôi glyxêrin iôt 0,5% cho giai đoạn teo

Khái niệm: Hiện tượng viêm thường xuyên, viêm đi viêm lại nhiều lần. Amiđan có thể to ra (quá phát) hoặc xơ, nhỏ và hốc mủ.

Nguyên nhân:

• • Nhiễm khuẩn: Tụ cầu, liên cầu, xoắn khuẩn, ái khí và yếm khí
• • Thời tiết thay đổi đột ngột, ô nhiễm môi trường
• • Sức đề kháng kém, thể bạch tạng
• • Ổ viêm nhiễm ở họng: sâu răng, viêm lợi, viêm V.A, viêm xoang

Triệu chứng:

• • Cảm giác nuốt vướng, đau như dị vật trong họng
• • Hơi thở hôi thường xuyên
• • Ho, khàn tiếng, trẻ em thở khò khè, ngủ ngáy to
• • Hạch góc hàm sưng to

Chỉ định cắt amiđan:

• ✓ Viêm mạn tính 5-6 lần/năm
• ✓ Gây biến chứng viêm tấy, áp xe quanh amiđan
• ✓ Gây biến chứng viêm mũi, xoang, tai, phế quản
• ✓ Gây biến chứng xa: viêm tim, viêm cầu thận, viêm khớp
• ✓ Quá phát gây khó thở, khó nuốt

Chống chỉ định cắt amiđan:

Tuyệt đối: Hội chứng chảy máu, rối loạn đông máu, bệnh tim mạch nặng

Tương đối: Đang viêm họng cấp, viêm virút, đái đường, viêm gan, lao chưa ổn định, phụ nữ thời kỳ kinh nguyệt/mang thai/nuôi con bú