Vú bò

Tên khác

Tên khác: Vú bò, Ngải phún, cây vú chó, ngũ long căn (Trung Quốc)

Tên khoa học: Ficus simplicissima Lour. var harta (Vahl) Migo.

Họ khoa học: thuộc họ Dâu tằm - Moraceae.

Cây vú bò

(Mô tả, hình ảnh cây vú bò, phân bố, thu hái, thành phần hóa học, tác dụng dược lý)

Mô tả:

Cây vú bò là một cây thuốc nam quý, cây nhỡ hay cây nhỏ, cao 2-8m, có nhựa mủ; cành, lá, cuống lá và hoa đều có lông hoe dày. Lá hình bầu dục hay xoan ngược, thùy đơn hay chia 3 thùy, dài 8-25cm, rộng 4-13cm, thuôn tròn ở gốc, có mũi nhọn ở đỉnh, có lông nhám mặt trên, lông hoe dày ở mặt dưới, mép có răng, cuống 2,5-5cm, có lông dày, cứng. Cụm hoa mọc trên cành non. Quả phức dạng quả sung nạc, hình cầu, có lông hoe dày hay thưa, không cuống.

Có hoa từ tháng 12 đến tháng 2.

Bộ phận dùng:

Rễ và vỏ rễ - Radix et Cortex Radicis Fici Hirtae; ở Trung Quốc, người ta thường gọi là Ngũ long căn.

Nơi sống và thu hái:

Loài phân bố ở Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam. Cây mọc dại ở rừng thứ sinh khắp nước ta. Người ta thường thu hái vào tháng 8.

Thành phần hoá học:

Acid hữu cơ, acid amin; các chất triterpen, alcaloid và coumarin.

Tác dụng dược lý:

Thuốc có tác dụng kháng khuẩn: Thuốc sắc Bồ công anh ức chế các loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn dung huyết, phế cầu, não mô cầu, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn lî Flexener, trực khuẩn mủ xanh, leptospira hebdomadia.

Tác dụng nhuận tràng.

Có tác dụng lợi mật, bảo vệ gan, lợi tiểu.

Vị thuốc vú bò

(Công dụng, liều dùng, tính vị, quy kinh...)

Tính vị, tác dụng:

Vị ngọt, hơi đắng, tính bình; có tác dụng khư phong thấp, tráng cân cốt, khu ứ, tiêu thũng.

Công dụng, chỉ định và phối hợp:

Ở Trung Quốc, người ta dùng rễ trị phong thấp tê đau, tổn thương do lao lực, sưng vú, đòn ngã tổn thương, phụ nữ kinh bế, bạch đới, ít sữa. Liều dùng 15-30g dạng thuốc sắc hoặc ngâm rượu. Dùng ngoài nấu nước rửa.

Liều dùng:

Dùng tươi 30-120g

Dùng khô: 8-30g

Dùng ngoài không hạn chế

Ứng dụng lâm sàng của vị thuốc vú bò

Kinh bế, sản hậu ứ huyết đau bụng:

Rễ vú bò 30-60g sắc với rượu và nước để uống.

Sưng đau tinh hoàn:

Rễ Vú bò tươi 60-120g sắc nước uống.

Bạch đới:

Rễ vú bò khô 60g sắc nước uống.

Chữa phong thấp:

Ngày dùng 15-20g dưới dạng thuốc sắc hay ngâm rượu. Mỗi lít rượu ngâm 100-200g rễ sao vàng, mỗi ngày uống 15- 20ml rượu này.

Chữa ngã bị ứ huyết, ngực bụng đau nhức, hòn cục:

Toàn cây Vú bò giã nát, thêm rượu và ít muối, sao nóng đắp lên nơi đau.

Chữa đau dạ dày, viêm tinh hoàn, lòi dom, sa tử cung:

Vú bò 30g; Tô mộc, Hồi đầu thảo, Ngưu tất, Mộc thông mỗi vị 12 g. Sắc uống (Lê Trần Đức).

Chữa bế kinh, sau khi đẻ ứ huyết đau bụng:

Rễ vú bò 30-60g. Sắc nước rồi thêm ít rượu uống.

Chữa đau phong thấp:

Rễ vú bò 60g, móng giò lợn 250g, rượu 60g. Thêm ít nước, sắc còn nửa bát, chia làm 2 lần uống trong ngày cách nhau 4-6 giờ.

Tham khảo

Chú ý:

Rễ cây này thường gọi là Hoàng kỳ nam dùng thay thế Hoàng kỳ và còn dùng chữa ho, phong thấp.

Ngoài cây vú bò (Ficus simplicissima Lour. var harta (Vahl) Migo) mô tả ở trên, có một cây nữa cũng mang tên vú bò Ficus, palmatiloba Merr, cùng họ có lá chia 3 - 5 hoặc 7 chùy, không khía răng, quả không có cuống. Tuy nhiên cây vú bò Ficus simplicissima Lour. var harta (Vahl) Migo ít được sử dụng hơn.

Thaythuoccuaban.com Tổng hợp

*************************

DANH MỤC CÁC VỊ THUỐC