Bài thuốc Chí bảo đơn ( Hoà Tễ Cục Phương )

Nguyên bản bài thuốc:

Chủ trị: Trúng phong đột ngột nói được, dịch độc, trúng độc sơn lam trướng khí, cổ độc, sản hậu huyết vậng, mũi miệng chẩy máu, phiền táo khí suyễn, thổ nghịch, Tâm Phế tích nhiệt, Đại trường phong bí, hoa mắt chóng mặt, giấc ngủ không yên, Thương hàn nói sảng, Trẻ em kinh giản co giật.

Cách dùng: Nghiền bột mịn trộn đều, luyện mật làm viên nặng 4g, mỗi lần uống 1 viên, tán nhỏ uống với nước sôi nguội, trẻ em giảm liều uống ½ viên đến ¼ viên tùy tuổi.

Tác dụng : hóa tọc khai khiếu, thanh nhiệt giải độc trấn kinh an thần.

Giải thích bài thuốc : bài thuốc chữa chứng đàm nhiệt mê tâm khiếu, sinh ra chứng hôn mê không nói dược, đàm thịnh khó thở.Trong bài vị Xạ hương, Băng phiến, An tức hương, Thiên trúc hoàng khu đàm khai khiếu, phương hương hóa trọc là chủ dược, Tê giác, Ngưu hoàng, Đại mạo thanh nhiệt giải độc , Hùng hoàng, Chế Nam tinh trừ đàm giải độc, Chu sa, Hổ phách trấn kinh an thần, Nhân sâm bổ khí có tác dụng phù chính khu tà.

Ứng dụng lâm sàng: Là bài thuốc chủ yếu chữa chứng trúng thử ,trúng phong có hội chưng đàm mê tâm khiếu, biểu hiện các triệu chứng :hôn mê, cấm khẩu, khó thở khò khè,thường được dùng chữa các chứng động kinh co giật,tai biến mạch máu não đot qụy,hôn mê gan … trường hợp sôt cao cần thêm thuốc thanh nhiệt lương huyết giải độc. Trong bài, có vị Nhân sâm cổ nhân dùng sắc riêng để uống với thuốc có ý cố thoát, phù chính khu tà,trong trường hợp bệnh nguy kịch dễ có trường hợp tâm khí suy thoái.

Lưu ý khi dùng thuốc:

• Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả
• Trong bài có Chu sa là vị thuốc có độc (Bảng B), đặc biệt khi gặp nhiệt độ cao nên khi chế biến phải tán với nước (Thuỷ phi). Đặc biệt phải loại bỏ hết tạp chất mới uống được
• Trong bài có vị Nhân sâm phản với vị Lê lô nếu dùng chung sẽ phát sinh chất độc nguy hiểm chết người- Tuyệt đối không được dùng chung với Lê lô
• Tê giác phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử, Ô uế, Thiên hùng, khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý
• Vị thuốc Nam tinh có độc kỵ thai, kỵ thai, thuốc phải được chế biến đúng cách để loại trừ độc tính
• Đang tiếp tục cập nhật

Theo Phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn

****************************